در این مقاله با پنج مهارت مشاوره‌ای در مشاوره قبل از ازدواج آشنا می‌شوید. درمانگران با به کارگیری این مهارت‌ها می‌توانند به مراجعان خود کمک کنند تا تصمیم بهتری بگیرند.
فن تفسیر
تفسیر یکی از مهم‌ترین مهارت‌های مشاوره قبل از ازدواج و روان‌درمانی محسوب می‌شود و درمانگران به کمک این فن بیمار را با انگیزه‌های زیربنایی بسیاری از رفتارهای خود آشنا می‌کنند. به عبارتی تفسیر به بیماران کمک می‌کند تا به درک بهتری از احساسات، افکار و تجارب خود برسند و مشکلات و مسائل را از زاویه‌ی جدیدی ببینند. از آنجایی که این فن بسیار کلیدی و مهم است، استفاده از آن مهارت زیادی می‌طلبد و بهتر است زمانی به کار گرفته شود که رابطه‌ی درمانی به خوبی شکل گرفته باشد و بیمار آمادگی پذیرش تفسیر را داشته باشد. این فن را باید به مقدار محدود و بااحتیاط به کار برد.
نمایان کردن تناض‌ها در بیمار، ربط دادن علائم، نشانه و رفتارها به ویژگی‌های شخصیتی و روشن کردن موضوعی مبهم به کمک تفسیر امکان‌پذیر است.
در اولین نوع تفسیر، یعنی در نمایان کردن تضادها درمانگر ابتدا فن مواجهه را به کار می‌گیرد و به این ترتیب مراجع را متوجه تضادها می‌کند. برای مثال: مراجعی اظهار می‌دارد که به مادیات اهمیتی نمی‌دهد و از همسر آینده‌اش انتظار دارد فردی معمولی با ارزش‌های اخلاقی باشد، اما در عمل بر روی مجالس پرهزینه و تجملی تأکید می‌ورزد. در اینجا درمانگر به کمک فن مواجهه او را با این موضوع روبه‌رو می‌کند.
از یک طرف می‌گویید که اهمیت چندانی برای مادیات قایل نیستید، اما از طرف دیگر اصرار دارید که جشن عروسی شما بسیار باشکوه و مجلل باشد (مواجهه).
درمانگر پس از به کارگیری فن مواجهه، رفتار بیمار را تفسیر می‌کند. به ادامه‌ی مثال توجه کنید.
مشاور: شما در برخی موارد در کلام چیزی می‌گویید، اما در عمل چیز دیگری را نشان می‌دهید (تفسیر).
مراجع: متوجه منظورتان نمی‌شوم.
مشاور: شما قبلاً گفتید که انتظار شما از همسر آینده‌تان این است که فردی معنوی و دارای ارزش‌های اخلاقی باشد، اما در عمل بر سر مخارج گزاف و پرهزینه اصرار می‌ورزید.
مراجع: اوه، نمی‌فهمم، شاید متوجه منظورم نشده‌اید؟
مشاور: می‌خواهم نظرتان را بدانم.
مراجع: خب، من برایم خیلی مهم است که از دیگران چیزی کم نداشته باشم.
فن تفسیر
مشاور: دیگران؟ منظورتان چیست؟
مراجع: دوستان و اقوام.
مشاور: یعنی شما با ارزش‌های دیگران زندگی می‌کنید؟ (تفسیر)
مراجع: نمی‌دانم، ولی برایم مهم است که بدرخشم.
مشاور: اگر موافق باشید امروز به این موضوع بپردازیم که چرا درخشیدن در چشم دیگران برای شما مهم است.
مراجع: باشد.
در دومین نوع تفسیر، مشاور رفتار فرد را به ویژگی‌های شخصیتی او نسبت می‌دهد. مراجعی را در نظر بگیرید که بسیار باریک‌بین، سخت‌گیر و انتقادگر است و به دلیل همین ویژگی اغلب با نامزدش در تعارض است، در این مورد مشاور به او می‌گوید:
به نظر می‌رسد باریک‌بینی، سخت‌گیری و انتظار بیش از اندازه‌ای که نسبت به خود یا دیگران دارید، تحت تأثیر ویژگی شخصیتی کمال‌طلبی شماست.
سومین نوع تفسیر به روشن کردن موضوعی مبهم اختصاص دارد، این نوع تفسیر به نوعی به تبیین شباهت دارد. مشاور سعی می‌کند تا موارد مبهم را با تبیین برای مراجع روشن کند. برای مثال: مراجعی را در نظر بگیرید که فرزند طلاق است و به همین دلیل اعتماد چندانی به آقایان ندارد. این فرد در ارتباط با نامزدش احساس امنیت روانی نمی‌کند، به همین دلیل اغلب در مشاجرات یا احتلافات بین فردی، طرف مقابل خود را به بی‌وفایی متهم می‌کند و اغلب پیش‌بینی می‌کند که ازدواج آنها فرجام خوبی نداشته باشد. نامزد این فرد به مشاور می‌گوید:
مراجع: خیلی متعجب هستم، چون من به این خانم خیلی علاقه دارم، بارها علاقه‌ام را به او ابراز کرده‌ام و در کنار آن به خیلی از درخواست‌های او جامه‌ی عمل پوشاندم و کارهایی انجام دادم که شنیدنش خیلی‌ها را به تعجب واداشته است. مثلاً من حتی حق طلاق را هم به ایشان دادم ولی متأسفانه با کوچک‌ترین اختلافی که بین ما درمی‌گیرد ایشان بلافاصله نتیجه‌گیری می‌کند که من قرار است او را ترک کنم یا قصد دارم از او جدا شوم و زندگی مشترک ما نیز فرجام خوبی نخواهد داشت.
مشاور: درک می‌کنم در چه وضعیت سختی هستید (همدلی). به نظر می‌رسد همسر شما تحت تأثیر تجارب کودکی خود (طلاق والدینش) از امنیت روانی برخوردار نیست و تجربه‌ی تلخ فروپاشی زندگی زناشویی والدین او را در حالت گوش‌به‌زنگی و نگرانی قرار داده است و کوچک‌ترین تعارضی را نشانه‌ای احتمالی از فروپاشی زندگی زناشویی خود می‌داند (تفسیر).
مراجع: متوجه شدم، من همیشه خودم را مقصر می‌دانستم، ولی الان متوجه شدم که رفتار ایشان تحت تأثیر مشکلات گذشته‌اش است.
فن روشن‌سازی
در روشن‌سازی مشاور از مراجع مشاوره ازدواج می‌خواهد که درباره‌ی موضوعی خاص بیشتر توضیح دهد. فن روشن‌سازی به بیمار کمک می‌کند تا مشکل یا موضوع مطرح شده را در روشنایی بیشتری ببیند. به این ترتیب متوجه چیزهایی می‌شود که تاکنون متوجه آنها نشده بود.
مشاوره پیش از ازدواج
فن روشن سازی
مایلم درباره‌ی چگونگی رابطه‌ی شما با نامزدتان بیشتر بدانم.
مایل هستم بدانم چطور با هم آشنا شدید.
ترجیح می‌دهم درباره‌ی نقاط مشترک شما دو نفر بیشتر بدانم.
متوجه نشدم چه گفتید، لطفاً یک بار دیگر توضیح بدهید.
در مورد اختلاف‌تان با خانواده‌ی نامزدتان صحبت کردید، لطفاً در این رابطه بیشتر توضیح بدهید.
شما گفتید زیاد با هم مشاجره می‌کنید؛ دلایل آن برایم مهم است، مایلم در این باره بیشتر بدانم.
فن وارسی
مشاور برای اینکه مطمئن شود مراجع مشاوره پیش از ازدواج متوجه منظور او شده است یا نه، از فن وارسی استفاده می‌کند، برای مثال:
این‌طور متوجه شدم که شما در برقراری ارتباط با جنس مخالف مشکل دارید. درست است؟
شما گفتید که از نامزدتان عصبانی هستید چون خیلی پرتوقع است، درست است؟
بگذار ببینم منظور شما را درست فهمیده‌ام یا نه؟
شما متوجه منظور من شده‌اید؟
از صحبت‌های من چه برداشتی کردید؟
فن ربط دادن مطالب
مراجعان اغلب مطالب پراکنده‌ای درباره‌ی خود و نامزدشان بیان می‌کنند. یکی از فنون اختصاصی در مشاوره قبل از ازدواج این است که درمانگر بین مطالب به ظاهر نامربوط مراجع ارتباطی برقرار و مراجع را متوجه چنین چیزی کند.
به نظر می‌رسد هر وقت با نامزدتان مشاجره می‌کنید، سدردردهایتان عود می‌کند؟
آیا متوجه شده‌اید که مشاجره و درگیری شما اغلب زمانی روی می‌دهد که شما به نامزدتان زنگ می‌زنید و او در دسترس نیست؟
به نظر می‌رسد در دسترس نبودن یا خاموش بودن تلفن نامزدتان بدبینی شما را تحریک می‌کند.
به نظر می‌رسد که بین پرخوری شما و عصبی شدن رابطه‌ای وجود دارد.
مشاوره پیش از ازدواج
فن ربط دادن مطالب
مشاور: به من گفتید که در رابطه‌ی قبلی با دختر موردعلاقه‌تان زیاد به او اعتماد شما سوءاستفاده کرد و به همین دلیل به نامزد فعلی خود چندان اعتمادی ندارید. درست است؟
مراجع: بله.
فنون قطع کلام
قطع کردن کلام بیمار در فرایند مشاوره پیش از ازدواج و روان‌درمانی توصیه نمی‌شود، اما یادگیری مهارت قطع کلام برای هر مشاور و درمانگری لازم است، زیرا گاهی خود را ناگزیر به انجام آن می‌بینید، به ویژه زمانی که با مراجعان پرحرف و حاشیه‌پرداز طرف هستید. در صورتی که از مهارت کافی برای این کار برخوردار باشید، مراجع نه تنها احساس رنجش نخواهد کرد، بلکه با شما همراه خواهد شد. هدف از قطع کلام تغییر مسیر صحبت مراجع و پرداختن به موضوعات مهمی است که باید در جلسه پرسیده شود. این کار به سه شکل صورت می‌گیرد: قطع همدلانه، قطع تعویقی و قطع توضیحی.
قطع همدلانه: همان‌طور که از نامش پیداست در این نوع قطع ابتدا با بیمار همدلی می‌کنید و سپس موضوع جدیدی را پیش می‌کشید.
می‌دانم که خیلی دلتان می‌خواهد از مشکلاتی که با نامزدتان دارید، حرف بزنید و این موضوع برایتان مهم است؛ اما می‌خواهم بدانم آیا خانواده‌ها در جریان مشکلات شما هستند؟
قطع تعویقی: در این نوع قطع به بیمار گوشزد می‌کنید مطالبی که درباره‌اش صحبت می‌کند، مهم است و بعداً به آن خواهید پرداخت، اما مایلید موضوع جدیدی پیش بکشید.
می‌دانم برایتان خیلی مهم است که درباره‌ی وضعیت مالی نامزدتان حرف بزنیم، این موضوعی است که فعلاً آن را نگه می‌داریم و بعداً در موردش حرف می‌زنیم، اما حالا مایلم بدانم کجا و چطور با نامزدتان ملاقات می‌کنید؟
مشاوره پیش از ازدواج
فنون قطع کلام
قطع توضیحی: در این نوع قطع ابتدا برای بیمار توضیح می‌دهید که زمان محدودی در اختیار دارید و ناچارید در این زمان کوتاه به مسائل مختلفی بپردازید.
متأسفم که باید صحبت شما را قطع کنم، تنها ۲۰ دقیقه وقت داریم و در این زمان باقی‌مانده می‌خواهم به علل اختلاف شما و نامزدتان بپردازم.
عذر می‌خواهم، نیم ساعت بیشتر باقی نمانده است و مطالب زیادی است که باید مطرح کنیم، بنابراین مجبورم صحبت شما را قطع کنم.
برای آشنایی با مهارت‌های مشاوره‌ای دیگر در زمینه مشاوره ازدواج، می‌توانید به مقاله‌های چهار مهارت مشاوره‌ای در مشاوره پیش از ازدواج و فنون و مهارت‌های مشاوره‌ای در مشاوره ازدواج در همین سایت مراجعه کنید.
