هر آنچه که در مورد فتیش و فتیشیسم نیاز است بدانید در این مقاله آورده شده است. اصطلاح « فتیش » در اواخر دهه‌ی 1800 ساخته شد، هنگامی که گردشگران پرتغالی متوجه شدند که بومیان آفریقا برای برخی از اشیاء غیرزنده و بی‌ربط به مسائل جنسی مانند درخت، ماهی، گیاه و.. (MacGaffey و Wyatt، 1994)، یا یک قسمت غیرجنسی بدن نیرو و قدرت مافوق طبیعی قائل هستند و نسبت به آن تمرکز جنسی نابهنجار دارند و به لحاظ جنسی برانگیخته می‌شوند که در این حالت به آن فتیشیسم گویند که این حالت در مردان بیشتر شایع است.
فواید شناخت فتیشیسم
افراد با مشکلات شخصی خود آشنا شده و متوجه می‌شوند که این مشکل درمان دارد و نیازی به پنهان کردن آن نیست.
افرادی که این مشکل را ندارند نسبت به این مشکل شناخت پیدا کرده و راه‌های پیشگیری آن را می‌آموزند.
انواع رایج اختلال فتیشیسم
1- نقص عضو
2- سینه
3- سینه‌بند (کمربند)
4- پا (فوت فتیش)
5- خز (تونوفیلیا)
6- غذا
7- چرم
8- پزشکی
9- دستکش
10- بارداری
11- چکمه
12- لباس شنا
13- جوراب
14- کلاه شنا
15- ناف
16- لاستیک
فتیش دو نوع کلی دارد: فتیش اعضای غیرجنسی بدن شریک جنسی و فتیش اشیاء.
در بین اعضای بدن علاقه‌ی افراطی به پای جنس مخالف بیشتر شایع است که به آن فوت فتیش گویند، این علاقه می‌تواند به چیزهایی که به پا مربوط می‌شوند مانند جوراب و کفش هم سرایت کند. شروع فوت فتیش از دوران کودکی است مخصوصاً در خانواده‌هایی که بازی‌های پایی رواج دارد بیشتر به چشم می‌خورد. منظور از بازی‌های پایی آن دسته از بازی‌ها هستند که اعضای خانواده کف پای خود را روی سینه کودک قرار می‌دهند و او را بالا و پایین می‌برند. از آنجایی که این کودک وقتی بزرگ شود دیگر امکان بازی با پای اعضای خانواده برای او وجود ندارد به کفش یا جوراب آنها کشش پیدا می‌کند. حتی این حالت می‌تواند پیشرفت کرده و میل به بوسیدن و خوردن کفش و ته آن ایجاد شود. در مبحث فوت فتیش، نقش پا در لذت جنسی و حتی ارگاسم مطرح می‌شود. طبق تحقیقاتی که در سال 2011 در دانشگاه جان هاپکینز صورت گرفت به این نتیجه رسیدند زنانی که در حین رابطه‌ی جنسی جوراب پوشیده بودند ضمن تسریع در فرایند تحریک جنسی از نظر مدت زمان ارگاسم نیز زودتر و بهتر به ارگاسم دست یافتند. از این رو بدون در نظر گرفتن اختلالات جنسی فوت فتیش، تعداد آقایانی که پای زنان برای آنان جنبه‌ی تحریکی دارد اندک نیست. حالت افراطی اختلال فوت فتیش، پرستیدن پا می‌باشد که به این حالت میسترس (Mistress) و اِسلیو (Slave) گویند که در آن میسترس خانومی است که پای او توسط مرد پرستیده می‌شود و اِسلیو آقایی است که به صورت برده این عمل را انجام می‌دهد. این تمایلات می‌تواند تا حدی شدید شود که اسلیو تمایل به کتک خوردن از ارباب خود پیدا کرده و از آن حتی لذت ببرد که در واقع در اینجا فوت فتیش با مازوخیسم روانی ترکیب می‌گردد. در این حالت فرد حتماً باید به روانشناس مراجعه کند.
فتیشیسم‌های بی‌جان (اشیاء) را می‌توان به دو نوع زیر تقسیم کرد:
فتیشیسم شکلی: در آن شئ و شکل آن مهم است مانند پاشنه کفش‌ها و فرم آن.
فتیشیسم واسطه‌ای: جنس شئ مد نظر است مانند ابریشمی و …
بر طبق تحقیقات (Binst، 2006)، دو نوع فتیشیسم وجود دارد: کوچک و واقعی. در نوع کوچک فرد به شئ خاص علاقه بیش از حد پیدا می‌کند اما جانشین معشوق او نمی‌شود. در نوع واقعی به همین شکل بوده ولی جانشین معشوق او نیز می‌شود.
دلایل بروز فتیشیسم
بر طبق نظر فروید (1927) عقده اختگی دلیل ایجاد فتیشیسم می‌باشد. اما برخی از روانشناسان منتقد نظریه‌ی فروید معتقدند که این مورد تنها دلیل بروز این اختلال نیست و عوامل دیگر نیز دخیل هستند به عنوان مثال:
• هنگامی که یک کودک قربانی یا مشاهده‌گر یک رفتار جنسی نامناسب باشد، سعی بر این دارد تا تقلید کرده یا آن را در خود تقویت کند.
• کودک‌آزاری
• نبود یک زمینه‌ی اجتماعی مناسب برای رابطه جنسی از این دسته عوامل هستند.
• تحقیقات دانشمندان در سال‌های اخیر نیز نشان می‌دهد که چون ناحیه‌ی مسئول پردازش حس‌های مرتبط با پا در مجاورت با ناحیه‌ی پردازش احساسات جنسی است، ممکن است در اثر ارتباط این دو ناحیه، اختلال مذکور رخ داده باشد.
علائم اختلال فتیشیسم و تشخیص آن
معیارهای تشخیصی شامل:
• به مدت حداقل 6 ماه، فرد دارای خیال‌پردازی، میل یا رفتار شدید جنسی نسبت به اشیاء یا قسمت‌های غیر جنسی بدن می‌باشد.
• خیال‌پردازی سبب اخلال در عملکرد اجتماعی، شغلی، شخصی و حتی انزوا می‌گردد.
• این اشیاء شامل لباس‌های مبدل نبوده و مانند ویبراتور برای تحریک تناسلی استفاده نمی‌شوند.
درمان اختلال فتیشیسم – فتیش
روانشناسان جهت درمان این اختلال روش‌هایی را پیشنهاد کرده‌اند ولی در این زمینه پژوهش‌های کافی صورت نگرفته است اما در اینجا به بیان روش‌های متعارف و مؤثر می‌پردازیم که عبارتند از:
1- رویکردهای درمانی مانند روانکاوی سنتی، هیپنوتیزم، درمان شناختی و رفتاری
2- درمان دارویی مانند SSRIها، درمان محرومیت از آندروژن که سطح تستوسترون را کاهش می‌دهند که البته معمولاً درمان دارویی همراه با درمان‌های رفتاری و شناختی اثر مطلوب‌تری را ایفا می‌کنند.
3- درمان‌های اجتنابی که منظور از این نوع درمان مواجهه واقعی یا خیالی با محرک و یک دریافت یک محرک نامطلوب می‌باشد یعنی روانشناس فرد بیمار را در موقعیت تحریک‌کننده قرار می‌دهد و وقتی بیمار تحریک شد با یک ضربه مثلاً الکتریکی یا بوی نامطبوع این موقعیت را برای او دردآور و منزجرکننده می‌سازد.
4- روش‌هایی که در جهت کنترل خیالپردازیهای بیمار استفاده می‌گردند که خود انواعی دارد مانند:
الف – عادت‌آموزی که در این روش فرد تمام افکار آزاردهنده و تحریک‌کننده‌ی خود را پیدا کرده و آنها را ضبط می‌کند و آنقدر به آن گوش می‌دهد تا این افکار برای او عادی گشته و دیگر تحریک‌کننده نباشند. از آنجایی که این روش در این افراد تولید اضطراب می‌کند به آنها روش‌های آرامش‌ورزی نیز یاد می‌دهند.
ب – ایجاد وقفه در فکر که منظور از این روش این است که بیمار قادر باشد بر افکار تحریک‌کننده‌ای که به ذهنش وارد می‌شوند کنترل داشته باشد، لذا این فرد باید خودش این افکار را تولید و سپس بلافاصله فریاد بکشد، « ایست » و تا زمانی که این افکار منفی از بین نرفته به این روش ادامه دهد.
5- روش‌های شرطی‌سازی مجدد تمرکز بر بازخورد فوری دارد که در نتیجه‌ی آن رفتار فوراً تغییر کند. مثلاً در این روش فرد به دستگاه بیوفیدبک وصل شده که آن دستگاه به نوری متصل است. فرد آموزش می‌بیند تا هنگامی که در معرض مواد تحریک‌کننده‌ی جنسی هست نور را در محدوده‌ی خاصی نگه دارد.
