تحلیل رفتار متقابل
طبق نظریه تحلیل رفتار متقابل (Transactional Analysis) یا TA شخصيت هر فردي از سه حالت، یعنی حالت بالغ، حالت والد و حالت کودک، تشکيل شده است. عموما يکي از اين بخش‌ها در هر فرد غالب است و بيشتر رفتارهای او از آن سرچشمه مي‌گيرد. در این نوشتار از وبسایت دکتر مهدیه اسدی مقدم در این خصوص صحبت خواهیم کرد.
.
حالات نفسانی یا Ego-state
اریک برن خالق نظریه رفتار متقابل برای تبیین وضعیت و حالات شخصیتی از اصطلاح Ego-state استفاده کرده که در زبان فارسی حالات نفسانی ترجمه می‌شود. طبق نظریه تحلیل رفتار متقابل در روان انسان‌ها سه وجه والد، بالغ و کودک وجود دارد.
.
کودک درون (The Child ego state)
کودکان هنگام تولد نیازهایی دارند که منجر به بروز رفتارهایی در آنها می‌شود. برای مثال به دنبال احساس گرسنگی، تشنگی، خطر، درد و … گریه می‌کنند. جالب است بدانید این حالت با تمام شدن دوران کودکی به پایان نمی‌رسد. در اندرون همه ما یک پسر بچه یا دختر بچه کوچک زندگی می‌کند که رفتارهایش ریشه در دوران کودکیمان دارد.
این بخش از شخصیت با احساسات و لذات سرو کار دارد و پیوسته به دنبال لذت جویی و دفع درد و رنج است. ردپایی از تدبر، فکر یا بررسی جوانب و عواقب در آن دیده نمی‌شود. کودک درون هرگز از لذت جویی سیر نمی‌شود و آینده نگری در او وجود ندارد و خواسته‌اش را به تاخیر نمی‌اندازد. موارد زیر از جمله خصوصیات کودک درون است.
لذت‌جویی
هیجان
سیر کردن در تخیلات
لجبازی
دمدمی بودن
خلاقیت، کنجکاوی
تمایل به یادگیری
تجربه چیزهای جدید
نبود عاقبت اندیشی
عدم رعایت مواردی مثل عرف و یا مصلحت در جامعه
کم رنگ بودن تعقل و منطق
.
بالغ درون (The Adult ego state)
بالغ درون عاقل است و میان احساسات و تعقل تعادل برقرار می‌کند و نمایانگر رفتار پخته و منطقی فرد است. این بخش شخصیت، تجزیه تحلیل و آینده نگری می‌کند. قدرت آنالیز و استنتاج دارد و احتمالاتی را که برای حل و فصل امور در دنیای واقعی ضروری است محاسبه می‌کند. بالغ درون در واقع فعالیت‌های دو بخش کودک و والد را تنظیم می‌کند.
شخصیت کامل انسانی، شخصیتی هست که توامان سه Ego state کودک، والد و بالغ را به طور متعادل دارد. البته مسلما درون هر کس یکی از این جنبه‌ها پر رنگ‌تر است. به عنوان نمونه آدم‌هایی که به منطقی بودن مشهور هستند به بالغ درونشان پر و بال و مجال ظهور داده‌اند.
.
والد درون (The Parent ego state)
والدین روی بخش عظیمی از محفوظات ذهنی فرد در مغز اثر می‌گذارند که غالبا در پنج سال اول زندگی درک می‌شود. کودک هر آنچه را که پدر و مادرش می‌گویند یا انجام می‌دهند ضبط می‌کند. این داده‌ها به‌صورت مستقیم و بدون هیچ گونه ویرایش یا سوالی توسط کودک ثبت و ضبط می‌شوند.
والد درون مجموعه‌ای از احساسات، نگرش‌ها و رفتارهایی است که از والدین و سایر اشخاص مهم زندگی گرفته شده است. بنابراین مواردی مانند تعصبات والدین، اولویت‌ها، تصمیمات و اعتقادات در سیستم ذهنی و شخصصیتی کودک اثر گذاشته و او را در حالتی قرار می‌دهد که به آن والد درون گویند.
این بخش از شخصيت مسئول مواردی مانند کارهاي انضباطي، قانون مداري، بايدها و نبايدها و ایدئولوژی در افراد مختلف است. وقتي فردي بدون توجه به احساسات و عواطف، يا بدون توجه به تعقل و منطق به امري مبادرت می‌ورزد و يا صحبت می‌کند و يا ديگران را مجبور به انجام امور این چنینی می‌نمايد از اين بخش شخصيت خود استفاده می‌کند.
اگر پدر و مادر دیدگاه‌های مشابه و هم راستایی نداشته باشند محفوظات ذهنی در کودک ضعیف می‌شود و والد درون او آسیب پذیر می‌گردد. والد درون تنها از پدر و مادر اثر نمی‌پذیرد. پدر بزرگ و مادر بزرگ، خواهر و برادر بزرگ‌تر و معلم‌ها هم از چهره‌های موثر در شکل گیری این بخش هستند.
هنگامی که فرد در وضعیت والد درون است، همانطور که والدین در زمان کودکی فکر و رفتار می‌کردند؛ فکر و رفتار می‌کند. حتی گاهی به نظر می‌رسد آنچه در حال وقوع است باز پخشی از اتفاقاتی است که چندین سال پیش روی داده است.
نظریه تحلیل رفتار متقابل می‌تواند به ما کمک کند تا مشاهدات جالبی در مورد خود داشته باشیم. شما فکر می‌کنید کدام وجه درونی در شما غالب است؟ چطور به این نتیجه رسیده اید؟ با ما در میان بگذارید.
