تحولات دوران بلوغ
دوران بلوغ با تحولات جسمانی، روانی و عاطفی همراه است. در این دوران نوجوان با عدم تعادل جسمی مواجه می‌شود چون تمام اندام‌ها و عضلات بدن به صورت هماهنگ رشد پیدا نمی‌کنند. از دیگر نشانه‌های تحول جسمی بیداری فعالیت جنسی در نوجوانان پسر و دختر می‌باشد. آغاز مرحله بلوغ جنسی در پسران از سن 11- 14 سالگی و دختران از سن 9- 16 سالگی است. عواملی همچون آب و هوا، ژنتیک، وضعیت فرهنگی نوع تغذیه و ارتباطات اجتماعی و عاطفی بر سن بلوغ جنسی و شروع آن تأثیرگذار هستند و از آنجایی که شدت میل جنسی در پسران بیشتر از دختران است به همین جهت آسیب‌پذیری پسران بیشتر می‌شود.
استقلال‌طلبي، سرکشی، بی‌خوابی، راحتی و دوستی با گروه همسالان، اضطراب، افسردگی، کم‌اشتهایی یا بی‌اشتهایی از تحولات روانی دوران بلوغ محسوب می‌شود که این موارد در همه افراد به شکل یکسان بروز پیدا نمی‌کند و در افراد مختلف متفاوت است.
تمایل پیدا کردن نوجوان به تصمیم‌گیری مستقل و انتخاب روش زندگی خود بدون کمک و مشورت با اطرافیان از جمله تحولات عاطفی است. در چنین شرایطی وقتی با مخالفت اطرافیان روبه‌رو می‌شود پرخاشگری کرده و در بعضی موارد فرار از خانه و مدرسه را انتخاب می‌کند.
رشد و بلوغ جنسی نوجوانان دبیرستانی
با آغاز کشش جنسی در دوران بلوغ در نوجوانان موجب حساسیت نوجوان به مسائل جنسی و جنس مخالف می‌شود. این کشش به سمت جنس مخالف وحشت، هیجان و اضطراب نوجوانان را به دنبال دارد. برای گذر از دوران بلوغ نوجوانی، نوجوانان و همچنین والدین آنها وظایفی دارند.
نوجوان نباید به افزایش میل جنسی دامن بزند. تقویت روحیه دینی، دوری کردن از دیدن عکس‌ها و فیلم‌های مبتذل و پرهیز از رفت و آمد و دوستی با افراد ناباب و پر کردن اوقات فراغت خود با سرگرمی‌های سالم از عواملی هستند که موجب می‌شوند نوجوان بتواند بر هیجانات جنسی دوران بلوغ غلبه کرده و به سلامت آن را پشت سر بگذارد.
والدین باید اطلاعات صحیح و کاملی در مورد این دوران به نوجوان داده و او را راهنمایی کنند. چنانچه والدین به دلیل کم‌رویی، نداشتن آگاهی از چگونگی آموزش مسائل جنسی، ترس از شکستن و از بین رفتن حرمت خانوادگی و عدم اطلاع از زمان مناسب برای شروع آموزش جنسی از صحبت کردن درباره این مسائل با نوجوان خود پرهیز کنند سبب می‌شود فرزند آنها این اطلاعات را از منابع دیگر از جمله گروه همسالان، اینترنت و … در حجم وسیع‌تر و نادرست کسب کند و او را با چالش‌ها و بحران‌های جنسی، جسمی و روانی روبه‌رو کند. بدیهی است آموزش مربوط به دوران بلوغ و مسائل جنسی به نوجوان باید توسط والد هم‌جنس داده شود و در صورت نبود یکی از والدین باید از اقوام و نزدیکانی که نوجوان با او رابطه خوبی دارد کمک گرفت.
نحوه برخورد و آموزش والدین با نوجوانان در دوران بلوغ
والدین به دوران بلوغ باید به عنوان یک دوره با اتفاقات خوب و مثبت نگاه کنند چون استعدادها و اندیشه‌های نهفته نوجوان بروز پیدا می‌کند. این در حالی است که قبلاً نسبت به این مسائل بی‌توجه و بی‌تفاوت بوده است. بهتر است والدین با خرید هدیه‌ای به مناسبت بالغ شدن فرزند خود احساس خوبی را در او ایجاد کنند. از آنجایی که کنجکاوی‌های جنسی نوجوان که البته قسمتی از مراحل طبیعی رشد نوجوان است در فضاهای پنهان و به دور از چشم خانواده‌ها اتفاق می‌افتد. در این دوره والدین باید با ظرافت‌های خاص درباره مسائل جنسی و اتفاقاتی که برای نوجوان رخ می‌دهد صحبت کنند و احکام آن را به نوجوان خود آموزش دهند. به عنوان مثال می‌توانند با صحبت کردن درباره غسل جمعه و یادآوری اینکه سایر غسل‌ها مثل جنابت و حیض هم به همین شکل انجام می‌شود نوجوان خود را با این مسئله آشنا کنند و یا با دادن توضیحاتی در مورد بیماری‌های آمیزشی نظیر ایدز و هپاتیت ضمن تکمیل اطلاعات نوجوان در این موارد، آنها را از رفتارهای پرخطر جنسی و عواقب آن آگاه کنند.
چنانچه والدین اطلاع کافی در این زمینه نداشتند و یا تمایل داشتند آموزش جامع‌تر را به صورت غیرمستقیم به نوجوان خود بدهند می‌توانند کتاب‌های مناسب که در رابطه با بلوغ جنسی وجود دارد را خریداری کرده و به نوجوان خود بدهند.
سایر نکات درباره برخورد والدین با نوجوانان در دوران بلوغ
آموزش مسائل جنسی در سنین مختلف، متفاوت بوده و این آموزش‌ها توسط والدین باید به شکل تدریجی با در نظر گرفتن شرایط سنی به دور از هر گونه افراط و تفریط به نوجوان داده شود.
طبق تحقیقات انجام شده پر کردن اوقات فراغت، رفع بیکاری، ورزش کردن و سوق دادن و هدایت نوجوان به سمت استعدادها و علایقش می‌تواند بر سلامت جنسی نوجوانان مؤثر باشد. والدین می‌توانند با برنامه‌ریزی‌هایی در این زمینه طبق مهارت و علایق نوجوان خود ضمن کمک به سلامت جنسی فرزندشان، شرایط پرورش استعداد و توانایی‌های او را فراهم کنند.
مهارت و توانایی نه گفتن به تقاضای جنسی دیگران یکی دیگر از مهارت‌هایی است که باید در نوجوان پرورش پیدا کرده تا از آسیب‌های احتمالی مصون بماند.
بلوغ جنسی نوجوانان و نحوه برخورد با آنها
دوران بلوغ و دوره نوجوانی یکی از بااهمیت‌ترین و حساس‌ترین مرحله‌های زندگی انسان‌ها می‌باشد. با شروع دوران بلوغ فرزند ما دوران کودکی را پشت سر گذاشته و وارد دوره نوجوانی می‌شود. روبه‌روشدن با مشکلات و مسائل مختلف در دوران بلوغ و دوره نوجوانی این دوره پرتنش، مسئله‌ای است که اکثر نوجوانان و والدین آنها با آن درگیر می‌شوند. آشنا کردن نوجوان با بلوغ جنسی و اتفاقات آن بسیار ضرورت دارد. عدم آشنایی و آموزش صحیح نوجوان می‌تواند خطرات زیادی در پی داشته باشد. در دوران بلوغ تحولات روحی ، عاطفی و جسمی در نوجوان بروز پیدا می‌کند ؛ به همین دلیل به نوجوان باید توجه بیشتری داشت و او را بیشتر درک کرد. آگاهی والدین و برخورد صحیح با نوجوان در دوران بلوغ علاوه بر اینکه تا حد زیادی می‌تواند رفتارهای پرخاشگرانه نوجوان را کنترل کند موجب می‌شود این دوران طلایی زندگی با آرامش بیشتر و آسیب کمتری سپری شود. در ادامه به تحولات دوران بلوغ می‌پردازیم و رشد و بلوغ جنسی نوجوانان دبیرستانی و نحوه برخورد با آنها را بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
تحولات دوران بلوغ
دوران بلوغ با تحولات جسمانی، روانی و عاطفی همراه است. در این دوران نوجوان با عدم تعادل جسمی مواجه می‌شود چون تمام اندام‌ها و عضلات بدن به صورت هماهنگ رشد پیدا نمی‌کنند. از دیگر نشانه‌های تحول جسمی بیداری فعالیت جنسی در نوجوانان پسر و دختر می‌باشد. آغاز مرحله بلوغ جنسی در پسران از سن 11- 14 سالگی و دختران از سن 9- 16 سالگی است. عواملی همچون آب و هوا، ژنتیک، وضعیت فرهنگی نوع تغذیه و ارتباطات اجتماعی و عاطفی بر سن بلوغ جنسی و شروع آن تأثیرگذار هستند و از آنجایی که شدت میل جنسی در پسران بیشتر از دختران است به همین جهت آسیب‌پذیری پسران بیشتر می‌شود.
استقلال‌طلبي، سرکشی، بی‌خوابی، راحتی و دوستی با گروه همسالان، اضطراب، افسردگی، کم‌اشتهایی یا بی‌اشتهایی از تحولات روانی دوران بلوغ محسوب می‌شود که این موارد در همه افراد به شکل یکسان بروز پیدا نمی‌کند و در افراد مختلف متفاوت است.
تمایل پیدا کردن نوجوان به تصمیم‌گیری مستقل و انتخاب روش زندگی خود بدون کمک و مشورت با اطرافیان از جمله تحولات عاطفی است. در چنین شرایطی وقتی با مخالفت اطرافیان روبه‌رو می‌شود پرخاشگری کرده و در بعضی موارد فرار از خانه و مدرسه را انتخاب می‌کند.
رشد و بلوغ جنسی نوجوانان دبیرستانی
با آغاز کشش جنسی در دوران بلوغ در نوجوانان موجب حساسیت نوجوان به مسائل جنسی و جنس مخالف می‌شود. این کشش به سمت جنس مخالف وحشت، هیجان و اضطراب نوجوانان را به دنبال دارد. برای گذر از دوران بلوغ نوجوانی، نوجوانان و همچنین والدین آنها وظایفی دارند.
نوجوان نباید به افزایش میل جنسی دامن بزند. تقویت روحیه دینی، دوری کردن از دیدن عکس‌ها و فیلم‌های مبتذل و پرهیز از رفت و آمد و دوستی با افراد ناباب و پر کردن اوقات فراغت خود با سرگرمی‌های سالم از عواملی هستند که موجب می‌شوند نوجوان بتواند بر هیجانات جنسی دوران بلوغ غلبه کرده و به سلامت آن را پشت سر بگذارد.
والدین باید اطلاعات صحیح و کاملی در مورد این دوران به نوجوان داده و او را راهنمایی کنند. چنانچه والدین به دلیل کم‌رویی، نداشتن آگاهی از چگونگی آموزش مسائل جنسی، ترس از شکستن و از بین رفتن حرمت خانوادگی و عدم اطلاع از زمان مناسب برای شروع آموزش جنسی از صحبت کردن درباره این مسائل با نوجوان خود پرهیز کنند سبب می‌شود فرزند آنها این اطلاعات را از منابع دیگر از جمله گروه همسالان، اینترنت و … در حجم وسیع‌تر و نادرست کسب کند و او را با چالش‌ها و بحران‌های جنسی، جسمی و روانی روبه‌رو کند. بدیهی است آموزش مربوط به دوران بلوغ و مسائل جنسی به نوجوان باید توسط والد هم‌جنس داده شود و در صورت نبود یکی از والدین باید از اقوام و نزدیکانی که نوجوان با او رابطه خوبی دارد کمک گرفت.
نحوه برخورد و آموزش والدین با نوجوانان در دوران بلوغ
والدین به دوران بلوغ باید به عنوان یک دوره با اتفاقات خوب و مثبت نگاه کنند چون استعدادها و اندیشه‌های نهفته نوجوان بروز پیدا می‌کند. این در حالی است که قبلاً نسبت به این مسائل بی‌توجه و بی‌تفاوت بوده است. بهتر است والدین با خرید هدیه‌ای به مناسبت بالغ شدن فرزند خود احساس خوبی را در او ایجاد کنند. از آنجایی که کنجکاوی‌های جنسی نوجوان که البته قسمتی از مراحل طبیعی رشد نوجوان است در فضاهای پنهان و به دور از چشم خانواده‌ها اتفاق می‌افتد. در این دوره والدین باید با ظرافت‌های خاص درباره مسائل جنسی و اتفاقاتی که برای نوجوان رخ می‌دهد صحبت کنند و احکام آن را به نوجوان خود آموزش دهند. به عنوان مثال می‌توانند با صحبت کردن درباره غسل جمعه و یادآوری اینکه سایر غسل‌ها مثل جنابت و حیض هم به همین شکل انجام می‌شود نوجوان خود را با این مسئله آشنا کنند و یا با دادن توضیحاتی در مورد بیماری‌های آمیزشی نظیر ایدز و هپاتیت ضمن تکمیل اطلاعات نوجوان در این موارد، آنها را از رفتارهای پرخطر جنسی و عواقب آن آگاه کنند.
چنانچه والدین اطلاع کافی در این زمینه نداشتند و یا تمایل داشتند آموزش جامع‌تر را به صورت غیرمستقیم به نوجوان خود بدهند می‌توانند کتاب‌های مناسب که در رابطه با بلوغ جنسی وجود دارد را خریداری کرده و به نوجوان خود بدهند.
سایر نکات درباره برخورد والدین با نوجوانان در دوران بلوغ
آموزش مسائل جنسی در سنین مختلف، متفاوت بوده و این آموزش‌ها توسط والدین باید به شکل تدریجی با در نظر گرفتن شرایط سنی به دور از هر گونه افراط و تفریط به نوجوان داده شود.
طبق تحقیقات انجام شده پر کردن اوقات فراغت، رفع بیکاری، ورزش کردن و سوق دادن و هدایت نوجوان به سمت استعدادها و علایقش می‌تواند بر سلامت جنسی نوجوانان مؤثر باشد. والدین می‌توانند با برنامه‌ریزی‌هایی در این زمینه طبق مهارت و علایق نوجوان خود ضمن کمک به سلامت جنسی فرزندشان، شرایط پرورش استعداد و توانایی‌های او را فراهم کنند.
مهارت و توانایی نه گفتن به تقاضای جنسی دیگران یکی دیگر از مهارت‌هایی است که باید در نوجوان پرورش پیدا کرده تا از آسیب‌های احتمالی مصون بماند.
