استرسها هم میتوانند مثبت و هم منفی باشند، به استرس مثبت EUSTRESS و به استرس منفی DISTRESS گفته میشود. استرس به شرایط و یا احساسی از فرد گفته میشود که فرد خواستهها و انتظاراتی که از خود دارد فراتر از آن چیزی است که در اختیار و توان خود دارد بنابراین به استرس دچار میشود. برای درمان استرس باید ابتدا با مفهوم استرس و عوامل تأثیرگذار بر آن آشنا شد.
عوامل تأثیرگذار بر استرس
استرس منشأ درونی و بیرونی دارد.
استرس بهعنوان یک عامل بیرونی: در این شرایط یک عامل بیرونی باعث ایجاد تنش در شما شده است مانند: امتحانی که هفتهی بعد دارید. یا چکی به مبلغ بالا دارید و دو روز دیگر باید نقد شود. به عوامل بیرونی استرس، استرسور STRESSOR میگویند.
استرس بهعنوان یک عامل درونی: عکسالعمل ما به موقعیتی و وضعیتی که در آن به سر میبریم بستگی دارد و ممکن است این موقعیت باعث استرس شود، به این نوع استرس درونی گفته میشود. این نوع استرس خود را به شکل رفتاری ناپسند، ذهنی و حتی فیزیولوژیکی نشان میدهد. ممکن است شما با دوست خود دچار درگیری لفظی شود و به او بگویید: این روزها دچار استرس فراوانی هستم معذرت میخواهم. یا حتی بر روی خواندن مطلبی اصلاً تمرکز نداشته باشید چون استرس موجود در بدن شما تمرکز کافی به آن را به شما نمیدهد.
علائم استرس
شدت و موقعیتهای استرس باهم متفاوتاند و این استرسها میتوانند خفیف و یا مزمن باشد. عواملی که استرس بر شما ایجاد میکنند عبارتاند از:
1- کهیر: برجستگیهای قرمزرنگ که همراه با خارش فراوان بر روی پوست شما ایجاد میشود را کهیر مینامند. اگر شما هیچگونه سابقهی حساسیت و آلرژی پوستی نداشتید و بهطور ناگهانی کهیر بر روی پوست شما ظاهرشده است علت را میتوان استرس دانست. در زمان بروز استرس سیستم ایمنی بدن ضعیف میشود و برای درمان استرس به وجود آمده بدن هیستامین آزاد میکند؛ و در صورت برطرف نشدن استرس موجود کهیر بر روی بدن فرد ظاهر میشود.
استرس مثبت و منفی
2- ناپایداریهای وزن: استرس موجود در بدن باعث تأثیر بر هورمون کورتیزول شده و عملکرد تنظیم قند خون و سوختوساز چربیها و پروتئینها دچار مشکل میکند؛ در این شرایط فرد دچار کماشتهایی و یا پرخوری شده و وزن او تحت تأثیر فرار خواهد گرفت.
3- سردردهای شدید: اگر سابقهی سردردهای شدید میگرنی را نداشتهاید و دچار سردرد شدهاید بهاحتمالزیاد این سردرد به خاطر وجود استرس در شماست. استرس مواد شیمیایی موجود در مغز را بهطور مازاد آزادکرده و باعث سردرد میشوید. همچنین اگر فردی باسابقهی سردردهای میگرنی هستید، استرس باعث وخیمتر شدن سردرد شما میشود.
4- بیماریهای گوارشی: استرس بر روی معده و دستگاههای گوارشی تأثیر دارد و باعث کند شدن تخلیهی معده به سمت روده میشود که منجر به افزایش و تجمع گاز معده و نفخ میشود.
5- سرماخوردگی: افرادی که استرس زیادی دارند سیستم ایمنی بدنشان دچار تضعیفشده و نسبت به بقیهی افراد به سرماخوردگی دچار میشوند. برای درمان استرس چای بابونه و زنجبیل مصرف کنید و در مواقع دوش گرفتن از عصاره نعنا و استوخدوس استفاده نماید.
شناخت عوامل استرسزا
همانطور که میدانیم موضوعی میتواند بر فردی استرس ایجاد کند و بر فرد دیگر اثری نداشته باشد. عدم رضایت از شغل، پذیرش مسئولیتهای سنگین، جدایی همسر،بیماریهای جسمی، مشکلات مالی و عدم نه گفتن عواملی هستند که ممکن است استرس را در شما افزایش دهد.
برای درمان استرس میتوان راهحلهای زیر را ارائه داد:
اگر در شغلی هستید که رضایت خاطر از آن شغل ندارید، میتوانید آن شغل را تغییر دهید و وقتی بتوانید خواستههای خود را برآورده کنید مسلماً در درمان استرس خود پیشگام هستید. همچنین در پذیرش مسئولیتهایی که به شما واگذار میشود، کارهایی را انتخاب کنید که در حد توان شما باشد و فشاری را بر شما وارد نکند. در مسئله جدایی از همسر نیز باید جدایی را تجربه بدانید، نه شکست. جدایی خود را بپذیرید و به سمت آینده حرکت کنید.
سردردهای ناشی از استرس
درمان استرس چگونه است؟
روشهای زیادی برای درمان استرس وجود دارد که در ادامه به آنها میپردازیم:
برای درمان استرس میتوان از ورزش و مراقبه (ورزش یوگا و مدیتیشن) استفاده کرده و همچنین میتوانید از کتابهای رنگآمیزی بزرگسالان، حل جداول کلمات، بازیهای فکری و … برای درمان استرس استفاده کنید.
همانطور که در قبل بیان کردیم ورزش کردن یکی از راههای درمان استرس است ورزش مانند معجزه عمل میکند. شما میتوانید از روزی ده دقیقه تا یک ساعت ورزش کنید؛ زیرا فعالیت بدنی و ورزش باعث افزایش انرژی در شما میشود و در درمان استرس بسیار مؤثر است.
یکی از راههای درمان استرس نوشتن است. یک کاغذ بردارید و تمام دغدغههای خود را بر روی بنویسید و بنا بر نظریههای محققان و روانشناسان نوشتن نگرانیها بر روی کاغذ باعث غلبه بر روی آنها میشود و در درمان استرس مؤثر است.
چه نوشیدنیهایی برای درمان استرس مفید هستند.
رژیم غذایی میتواند در درمان استرس بسیار مفید باشد بنابراین داشتن نظم در وعدههای غذایی بسیار مهم است و میتوان از نوشیدنیهای زیر برای جلوگیری از استرس استفاده نمود:
1- چای سبز
2- رازک
3- سنبل کوهی
4- چای بابونه
5- چای نعنا
6- استوخدوس